Vaftiz
Kilisede dünya genelinde uygulanmasına ve Mesih tarafından buyrulmasına rağmen vaftiz, Hıristiyanlık’taki farklı akımlar tarafından farklı biçimlerde anlaşılmaktadır. Vaftiz hakkındaki yaklaşım farkları daha çok üslup, vaftiz edilenlerin kimliği ve vaftiz ile kurtuluş arasındaki ilişki açısındandır. Bazı kiliseler vaftizi kişilerin üzerine su serperek veya su dökerek, bazı kiliseler ise (suya batırma eyleminin, İncil’deki ölüm ve diriliş temasına uymasını gerekçe göstererek) bedeni tümüyle suya batırarak gerçekleştirir.
Hıristiyan vaftizinin tarihsel geçmişiyle ilgili kanıtlar tartışmalı olsa da, çoğunlukla Yahudi arınma törenleriyle ilişkilendirilir. Günümüzdeki vaftiz uygulamasının kökeni Yahya’nın uygulamalarına dayanır. Yahya’nın yaptığı vaftiz, Tanrı’ya dönüş çağırısıydı; İsrail halkını Mesih’in gelişine hazırlamak amacını taşıyordu. Yahya, halkı vaftiz olmaya çağırdığı zaman, vaftizin ne olduğunu anlatmaya hiç gerek duymadı. Vaftiz, Yahudiler tarafından bilinen bir uygulamaydı. Yahya sadece vaftizi yeni bir anlamla kullanmaya başladı. Hristiyanlar’ın İsa Mesih’in buyruğuna göre sonra uyguladığı vaftiz, Yahya’nın vaftizine şeklen benzemekle birlikte ondan çok daha aşkın bir anlam taşır. İsa’nın Yahya tarafından vaftiz edilmesi, Saul ve Davut’un meshedilmesine benzer biçimde hizmet öncesi “meshedilmesi” anlamına gelir; Kutsal Ruh meshedilen kişiyi güçlendirmiştir. Bununla beraber İsa Mesih vaftiz olarak halkı ile bir sayıldı (İbr. 2:17). Böylelikle, günahlarını itiraf eden ve vaftiz olan insanlar günahtan arınmış sayılır.
Vaftiz edilenlerle ilgili görüşlerin farklılığı ise daha çok vaftiz edilenlerin imanlı veya imanlıların çocukları olup olmamasıyla ilgilidir. Çocukların vaftiz olması gerektiğini savunanlar, başlangıçtan beri bütün ailelerin vaftiz edilmesiyle ve Tanrı’nın İbrahim’e buyurduğu sünnet koşuluyla bağlantı kurarlar; buna göre, sünnet edilen çocuk nasıl Tanrı halkına bir bireyi olarak katılıyor ve Tanrı’nın antlaşmasına bağlı kılınıyorsa, vaftiz edilen çocuk da ruhsal açıdan Tanrı halkından biri sayılır. Sadece imanını ikrar edenlerin vaftiz edilmesi gerektiğini savunanlar ise, vaftiz olmak için kişisel imanın kaçınılmaz bir koşul olduğunu söylerler.
Tartışmalı olan bir başka nokta da vaftiz ile kurtuluş arasındaki ilişkidir. Bu konuyla ilgili olarak seçilen sözcükler kilit önemdedir: Vaftiz, Mesih tarafından tamamlanan ve imanlıya sağlanan kurtuluşu “simgeler” mi yoksa “ifade” mi eder? Vaftiz, Tanrı’nın bir armağanı olarak edilgen bir eylem midir, yoksa imanlının Mesih’e tâbi yaşayacağını başkalarına ilan ettiği etken bir eylem midir? Vaftiz, hem ifade ettiği kurtuluşla hem de iman eden bireyin yaşamına dâhil olan (yeniden doğma, paklanma, Mesih’le özdeş olma, bağışlanma, Kutsal Ruh’u alma) gerçekliklerle bağlantılı mıdır? Vaftiz, bir neden-sonuç ilişkisi içerisinde, bir önceki cümlede parantez içinde sıralanan kurtuluş sonuçlarını üretir mi (Elç. 2:38; Rom. 6:1-14; Kol. 2:11-13; Gal. 3:27; 1Pe. 3:21)? Bazıları için vaftiz “yıkanma” fiiliyle ifade edilir ve neden-sonuç ilişkisi içinde “yeniden doğuş” ile ilişkilendirilir (1Ko. 6:11; Tit. 3:4-6). Bazıları da, “paklanmanın” yeniden doğuş aracılığıyla gerçekleştiğine ve vaftizin, Tanrı’nın imanlının yaşamında zaten yapmış olduğu bu işin bir eylemle topluluğun önünde açıkça kabul edilmesi olduğuna inanırlar.
Bazıları “Kutsal Ruh’la vaftiz” kavramının bu ayetlerin bazılarını daha iyi açıkladığına inanır. İsa’nın vaat ettiği ve O’nun tarafından gerçekleştirilen vaftizin imanlıyı Mesih’le, O’nun ölümü ve dirilişiyle, Mesih’e iman anında Mesih’in bedeniyle birleştirdiği düşünülür (krş. yukarıdaki ayetler, 1Ko. 12:13). İsa’nın “Kutsal Ruh ve ateşle” vaftiz edeceği söylenir. Her iki terim de, Kutsal Ruh’la kurulan ilişkiye dayanan kutsamayı (krş. Hez. 36:24-26) ve cezayı kendileri için yüklenen Kişi’yi (İsa’yı) reddedenleri bekleyen eskatolojik yargı ateşini ima etmektedir. Kutsal Ruh vaftizi Pentikost Günü başlamıştır; eskatolojik (son günlerle ilgili) yargı ateşi ise gelecekteki bir olaydır. İsa’nın adıyla vaftiz olmak, O’na ait olmayı ve O’nunla özdeşleşmeyi ifade eder. İsa vaftiz eylemi için temel örnektir. İncil’de, kurtuluş müjdesinin duyurulduğu her seferde vaftizin uygulandığı görülür.
Bible verses will open on bibleserver.com in a new window.
Source: Açıklamalı Kutsal Kitap. (İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları, 2010) p. 1591.
Copyright © 2010 Yeni Yaşam Yayınları. Used by Permission.